2025 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) kapsamındaki idari para cezalarında, %43,93 olarak belirlenen yeniden değerleme oranı ciddi maliyet artışlarına yol açmaktadır. Bu oran, işletmelerin çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre farklı katsayılarla çarpılarak uygulanır. Özellikle ihlaller sürekli hâle geldiğinde, cezalar her ay tekrarlama riski taşır. Bu nedenle işletmelerin İSG yükümlülüklerini titizlikle yerine getirmesi ve yeni ceza tutarlarına karşı hazırlıklı olması kritik önem taşımaktadır.
Örnek Vaka:
Az tehlikeli sınıfta yer alan bir işyerinde, iş güvenliği uzmanı görevlendirmemek nedeniyle kesilen temel ceza her ay tekrarlandığında, toplam ceza yalnızca birkaç ay içinde ilk cezanın 3-4 katına ulaşabilir. Bu durum hem maddi hem de itibari açıdan işletmeyi zora sokar.
İçindekiler
Temel Düzenlemeler ve Yasal Dayanak
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, her ihlal için ayrı bir ceza tutarı öngörmektedir. 2025 yılı için açıklanan ceza tutarları, ihlal edilen maddeye göre değişiklik gösterir ve her ihlal, işletmenin büyüklüğü ile tehlike sınıfına göre farklı bir çarpanla çarpılır.
Kaynaklar ve Resmî Referanslar:
İşletme Büyüklüğüne Göre Ceza Katsayıları
Aşağıdaki tabloda, çalışan sayısı ve tehlike sınıfına göre cezaların nasıl katlandığı gösterilmektedir.
| Tehlike Sınıfı | Çalışan Sayısı 10’dan Az | Çalışan Sayısı 10–49 | Çalışan Sayısı 50 ve Üzeri |
|---|---|---|---|
| Az Tehlikeli | Temel ceza aynen uygulanır | Temel ceza aynen uygulanır | Temel ceza %50 artırılır |
| Tehlikeli | Temel ceza %25 artırılır | Temel ceza %50 artırılır | Temel ceza %100 artırılır |
| Çok Tehlikeli | Temel ceza %50 artırılır | Temel ceza %100 artırılır | Temel ceza %200 artırılır |
Kritik İhlal Maddeleri ve Cezaları
Aşağıda, 2025 yılı için belirlenen temel cezalara birkaç örnek yer almaktadır. Her bir ceza, yukarıdaki tablodaki katsayılara göre artış gösterebilir.
- İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmemek
- Temel ceza: 88.663 TL
- 50+ çalışanlı çok tehlikeli sınıfta: 265.989 TL
- Risk değerlendirmesi yapmamak veya yaptırmamak
- Temel ceza: 53.172 TL
- 50+ çok tehlikeli sınıfta: 159.516 TL
- İSG hizmetleri için araç-gereç sağlanmaması
- Temel ceza: 26.557 TL
- 50+ çok tehlikeli sınıfta: 79.671 TL
- İş kazalarını geç bildirmek veya kaydını tutmamak
- Temel ceza: 26.557 TL
- 50+ çok tehlikeli sınıfta: 79.671 TL
- Acil durum planı hazırlamamak
- Temel ceza: 17.686 TL
- 50+ çok tehlikeli sınıfta: 53.058 TL
Öneri: Daha fazla detaya ulaşmak isterseniz,
- Pdf versiyonu için buraya tıklayın
- Excel dosyası için buraya tıklayın
4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamındaki Ek Cezalar
| Yetkili makam ve memurların çağrısına uymamak veya belge sağlamamak | 192.838 TL |
| İşçilere ifade sırasında baskı yapmak, kötü davranmak veya gerçeği saklamaya zorlamak | |
| Denetim ve teftiş görevlerini engellemek |
Bu cezalar, özellikle teftiş dönemlerinde işverenlerin büyük risk altına girmesine sebep olur. Örneğin, denetim memuruna geç veya eksik belge teslim edilmesi dahi yüksek cezalara yol açabilir.
Ek Hukuki ve Mali Yükümlülükler
İş kazası veya meslek hastalıkları meydana geldiğinde, idari para cezalarıyla sınırlı kalmayan ciddi hukuki süreçler ve tazminat yükümlülükleri de gündeme gelebilir. Bu noktada:
- Sigorta Primleri ve Tazminatlar: SGK tarafından uygulanan rücu davaları veya ek prim artışları.
- Adli Sorumluluk: İhmal veya kusur durumu tespit edildiğinde, işveren hakkında cezai işlem uygulanabilir.
Örnek Vaka (Kurgusal): Bir inşaat firmasında yaşanan iş kazası sonrası mahkeme, işverenin gerekli ekipman ve eğitim sağlamadığını tespit ederek idari cezalara ek olarak tazminat ödeme hükmü vermiştir. Böylece toplam maddi yük, başlangıçtaki para cezasının birkaç katını bulmuştur.
Anka Tek OSGB’nin İSG Yönetiminde Rolü
Anka Tek OSGB, işletmenizin yasal yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirebilmesi için kapsamlı çözümler sunar:
- Detaylı Risk Analizleri ve Denetimler
- İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Hizmeti
- Eğitim ve Danışmanlık
- Yasal Mevzuata Uyum Desteği
Uzmanlarımız, proaktif risk yönetimi stratejileriyle cezaları ve iş kazası riskini en aza indirmenize yardımcı olur.
Sıkça Sorulan Sorular
İSG cezaları hangi durumlarda tekrar uygulanır?
İhlal devam ediyorsa veya tespit edilen eksiklik ay içinde giderilmemişse, cezalar her ay yeniden kesilebilir.
Ceza tutarlarına itiraz hakkım var mı?
Evet, idari para cezalarına yasal süre içinde (genelde 15 gün) itiraz edilebilir. Bu süreçte itiraz mercilerinin belirlediği usullere uymak gerekir.
Risk değerlendirmesi yaptırmak için hangi adımları izlemeliyim?
Öncelikle iş güvenliği uzmanınız veya OSGB’niz ile süreci planlayın. İşyerindeki tehlikelerin tespiti, risk analizleri ve eylem planı hazırlığı tamamlandıktan sonra yönetim ve çalışanların onayına sunulur.
Az tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan az çalışanı olan bir işletme, iş güvenliği uzmanı görevlendirmek zorunda mı?
Evet, 6331 sayılı Kanun gereğince tüm işletmeler iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorundadır. Ancak az tehlikeli ve küçük işletmelerde kısmi süreli veya ortak sağlık güvenlik birimleri (OSGB) üzerinden hizmet alınabilir. Detaylar için tıklayınız.
Risk değerlendirmesi yoksa cezalar toplu mu uygulanır?
Risk değerlendirmesi yapmamak temel bir ihlal olup, tehlike sınıfı ve işletme büyüklüğüne göre katlanarak tek seferde uygulanır. İhlal devam ediyorsa her ay tekrar kesilebilir.
İş kazaları ne kadar süre içinde SGK’ya bildirilmelidir?
İş kazaları, kazadan sonraki üç iş günü içinde SGK’ya bildirilmelidir. Bu sürenin aşılması hâlinde idari para cezası uygulanır.
Denetimlerde hangi belgeler öncelikle kontrol edilir?
İş kazası kayıtları, risk değerlendirme raporları, çalışan eğitim kayıtları, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi sözleşmeleri gibi temel İSG dokümanları ilk sırada yer alır.
İSG kurulunun oluşturulmaması da para cezası gerektirir mi?
Evet, belli sayının üzerinde çalışanı olan ve tehlike sınıfı yüksek olan işyerlerinde İSG kurulu kurulması zorunludur. Kurulu oluşturmayan işverene idari para cezası uygulanır.
Her ay tekrarlayan cezalar dışında işletme başka hangi mali yüklerle karşılaşabilir?
İdari para cezalarına ek olarak sigorta prim artışı, rücu davaları, cezai sorumluluk ve tazminatlar gibi ek maliyetler söz konusu olabilir.
Yabancı uyruklu çalışanların İSG süreçleri farklı mı uygulanır?
Temel İSG yükümlülükleri Türk ve yabancı uyruklu tüm çalışanlar için aynıdır. Yabancı çalışanların da eğitim, sağlık gözetimi ve benzeri uygulamalardan geçmesi zorunludur.
Sonuç ve Tavsiyeler
2025’teki yüksek oranlı güncellemeler, işletmeler üzerinde önemli mali ve hukuki baskılar yaratmaktadır. Bu baskıları hafifletmek için:
- Profesyonel Destek Alın: İSG uzmanı ve OSGB şirketleriyle düzenli çalışın.
- Düzenli Eğitimler Düzenleyin: Çalışanlara sık sık eğitim vererek, farkındalığı üst düzeyde tutun.
- İç Denetimler Yürütün: Herhangi bir resmi denetim öncesi, kendi ekibiniz veya dış uzmanlarla kontrol yaparak eksikleri saptayın.
- Acil Durum Planlarını Güncelleyin: Hem yasal hem de iş verimliliği açısından bu adım ihmal edilmemelidir.
- Yasal Gelişmeleri Takip Edin: Yönetmelik ve kanun değişikliklerinden haberdar olmak için resmî kaynakları izlemeyi unutmayın.